همیشه با تماشای سنگ های اهرام مصر این پرسش در ذهن مطرح میشود که این اهرام با این اندازه چطور ساخته شدهاند؟ نظریهها و پاسخهای زیادی برای چگونگی ساخت اهرام مصر مطرح شده است و حتی برخی افراد نظریههای عجیب کمک موجودات عجیب و غریب مثل غولها و موجودات فضایی را مطرح کردهاند، اما برای اثبات یک نظریه، باید شواهد و مدارک کافی وجود داشته باشد. در یک تحقیق جدید شواهدی کشف شده است که میتواند این راز چند هزار ساله را برملا کند.
مورخ مشهور یونانی دیودور سیسیلی در حدود ۲۰۰۰ سال قبل وقتی اهرام مصر را دید به شدت تعجب کرد، چون در آن زمان ماشینآلاتی وجود نداشت که بتواند سازهای به آن عظمت را بسازد یا وزن سنگ های اهرام مصر را تحمل کند. تا چندین سال قبل هم همین پرسش برای دنیای مدرن بدون جواب مانده بود تا این که شواهدی باستانی مبنی بر استفاده از تعداد زیادی نیروی انسانی کشف شد، اما ساز و کار چگونگی تراشیدن و بالا بردن این سنگها و طراحی شگفتانگیز آن، سوالات بیشتری را مطرح کرد. اما قبل از کشف جواب سوالات، بهتر است با هرم بزرگ آشنا شویم تا ابعاد و سختی جابهجایی سنگها را بهتر درک کنیم.
عظمت سنگ های اهرام مصر در هرم بزرگ
هرم بزرگ که در اصل در ارتفاع ۱۴۶٫۵ متری قرار دارد، هرمی است که تا پیش از ساختن کلیسای جامع لینکلن در قرن چهاردهم، به عنوان بلندترین سازه ساخت بشر محسوب میشد. هرم بزرگ به نام آخت خوفو نیز شناخته می شود. این سازه حیرتانگیز از ۲٫۳ میلیون بلوک سنگی تشکیل شده است. تعداد سنگ های اهرام مصر بسیار زیاد است و همچنین هر بلوک سنگی درون هرم تقریباً ۲۲۶۷٫۹۶ کیلوگرم (۲٫۵ تن) وزن دارد. عظمت هرم بزرگ خوفو تا حدودی از عکسها مشخص است، اما هر کسی که هرم را از نزدیک ببیند حتی با وجود اسناد علمی، واقعی بودن ساخت آن به دست بشر کهن را باور نمیکند. اگر شما هم جزو این افراد هستید، پس در ادامه راز و رمز واقعی شدن این افسانه را بخوانید.
کشف شدن سطوح شیبدار ۴۵۰۰ ساله
گروهی از محققان دانشگاه لیورپول و موسسه فرانسوی باستان شناسی شرقی واقع در قاهره، توانستند سطوح شیبدار ۴۵۰۰ ساله را در اطراف معدن قدیمی سنگهای آلاباستر در بیابانهای مصر کشف کنند. به گفته گروه تحقیقات، این سطح شیبدار باستانی میتواند نشانه خوبی برای اثبات نظریه استفاده از سطوح شیبدار برای ساخت و جابهجایی سنگ های اهرام مصر باشد. طبق این نظریه، کارگران به کمک وسیلههایی شبیه سورتمه بزرگ، میتوانستند سنگهای چند تنی را به ارتفاع دهها متر برسانند.
این سیستم شامل یک سطح شیبدار مرکزی در کنار دو پلکان بوده است. سنگها روی سورتمه بزرگ چوبی قرار میگرفت و کارگران سنگ های اهرام مصر را با طناب روی شیب حدود ۲۰ درجه یا بیشتر به سمت محل ساخت اهرام و سپس به بالا میکشیدند.
سطح شیب دار کشف شده در نزدیکی معدن، سنگی به نام «Hatnub» است که نشان میدهد دو مسیر پلکانی در دو طرف آن وجود داشته است تا کارگران در دو طرف سنگ های اهرام مصر راه بروند و طنابهای بسته شده به سورتمه را بکشند. نکته جالب، وجود ستونهایی چوبی در سطح شیبدار است که به گروهی از کارگران اجازه میداد تا طناب را از پایین بکشند و گروهی دیگر از بالا.
رازهای سطوح شیب دار مصر
از پیش حتی با وجود کشف سطوح شیب دار، محققان نمیدانستند که چطور کارگران با ابزارآلات چوبی، امکان جابهجایی آن حجم از سنگ را با وزن سنگ های اهرام مصر در حدود ۱۰ تن داشتند، اما امروز بر اساس یک مطالعه جدید، مشخص شده است که ممکن است مصریان باستان که این اهرام را ساختهاند، توانستهاند بلوکهای سنگی عظیم و سنگین را با کمک آب جابهجا کنند.
فیزیکدانان دانشگاه آمستردام با انجام تحقیقاتی روی اصطکاک و ایستایی شن و ماسه، متوجه شدند که این میزان در هنگام وجود رطوبت کاهش مییابد. در واقع محتمل است که کارگران باستانی با ریختن آب روی سطح شیبدار توانسته باشند اصطکاک را کاهش دهد و نیروی لازم برای جابهجایی سنگ های اهرام مصر را بهدست آورند.
همچنین محققان برای این کشف خود، مدارکی از مصریان باستان به دست آوردند. یک نقاشی دیواری کشف شده در مقبره باستانی Djehutihotep که قدمت آن به حدود ۱۹۰۰ قبل از میلاد باز میگردد، ۱۷۲ مرد را نشان میدهد که با استفاده از طنابهایی که به سورتمه متصل شده، مجسمهای عظیم را میکشند. دانیل بون، سرپرست تیم تحقیق، استاد فیزیک دانشگاه آمستردام، گفت: در این نقاشی، فردی را می توان دید که جلوی سورتمه ایستاده و آب را روی ماسه میریزد.
در واقع وجود رطوبت باعث بهم چسبیدن دانههای شن شده و سطحی یکنواخت را برای حرکت سورتمهها ایجاد کرده است. در این حالت، میتوان سنگ های اهرام مصر را با کمک سطح لغزنده جابهجا کرد.
سنگ روکش هرمی
در مجموع حدود ۵٫۵ میلیون تن سنگ آهک، ۸۰۰۰ تن گرانیت (انتقال از اسوان، ۸۰۰ کیلومتر دورتر) و ۵۰۰،۰۰۰ تن ملات برای ساخت هرم بزرگ استفاده شده است و همانطور که خواندیم این سازه شگفتانگیز قریب به ۴۰۰۰ سال بلندترین سازه بشری بوده است. اما چگونه ساختمانی با این ارتفاع در مقابل تمام بلایای طبیعی مقاومت کرده و سالم مانده است؟ جنس سنگ های اهرام مصر چیست که در برابر جابهجاییهای پرخطر مقاوم بوده است؟
در ادامه تحقیقات دانشمندان به سنگ روکش هرمی میرسند. سنگی که به عنوان لایه یکپارچه و محافظ برای اهرام عمل کرده است. این سنگ قدرتمند بخشی از یک لایه بیرونی از سنگ آهک سفید ریز را تشکیل میدهد که دو طرف هرم را کاملاً صاف میکرد. سنگ روکش قبل از جاگذاری، آنقدر صیقل داده میشد که باعث شود هرم زیر نور خورشید بدرخشد.
سنگ های اهرام مصر از کجا آمدند؟
کارگران، این بلوکهای پوشش سنگ آهک را از معادن تورا در ۱۵ کیلومتری پایین رودخانه جیزه استخراج کرده و تا محل ساخت جا به جا میکردند. در قرن نوزدهم، از سنگهایی که کنده و پای هرم افتاده بودند، برای کارهای ساختمانی دیگر استفاده میشد. استحکام سنگ های اهرام مصر دولت را برای بهره گیری دوباره تشویق کرد. اگرچه هنوز هم بسیاری سنگ در دامنه هرم وجود دارد. پیاتزی اسمیت و وینمن دیکسون تحقیقاتی مبنی بر سنگشناسی را در مورد سنگهای هرم انجام دادند. دیکسون و گرانت از قاهره کار خود را در جیزه در سال ۱۸۷۲ با اجازه سرویس آثار باستانی مصر انجام دادند. منبع و جنس سنگها نیز در بخشی از تحقیقات مشخص شد.
سرپرست این تیم تحقیقاتی میگوید نمونه مشابه این سیستم در هیچ جای دنیا دیده نشده است. طبق تحقیقات انجام شده روی دو کتیبه خوفو و ابزارهای به جامانده از آن دوران میتوان گفت که قدمت این سیستم به دوران حکومت خوفو بازمیگردد. خوفو دومین فرعون مصر باستان و سازنده هرم بزرگ جیزه است.
هرم بزرگ با حدود ۲ میلیون بلوک سنگی ساخته شده است. سنگ های اهرام مصر که هرکدام وزنی بیش از ۲ تن دارند. هرم بزرگ جیزه در مصر تنها بازمانده عجایب هفتگانه جهان بهشمار میآید و احتمالاً مشهورترین سازه باستانی دنیا است. اهرام سهگانه مصر در منطقه جیزه در نزدیکی شهر قاهره واقع شدهاند. مورخان میگویند این اهرام در دوران خوفو ساخته شده است که بین سالهای ۲۵۸۹ تا ۲۵۶۶ پیش از میلاد مسیح زندگی میکرد.
سخن آخر
چندین نظریه مختلف برای هدف ساخت اهرام مصر وجود دارد اما تنها نظریهای که بیش از بقیه مورد قبول واقع شده است این است که آنها مقبرهای برای پادشاهان هستند. این ایده که اهرام به دست بردهها ساخته شدهاند یا نه محل بحث است. برخی از مورخان میگویند همه کارگران و کارکنان اهرام مصر به خاطر مهارت و تواناییهایشان استخدام شدهاند و همه دستمزد دریافت میکردند و برخی دیگر باور دارند این گونه نبوده است و بردهها مجبور به کار در اهرام بودند. جالب است که نظریه دیگری مطرح میکند که تعداد زیادی از مردم مصر به دلیل اعتقادات و باورهایشان در ساخت این اهرام به عنوان جایگاه ابدی فرعون مشارکت داشتند.
اگرچه هنوز هم در جزئیات سنگ های اهرام مصر رازهای زیادی بیپاسخ مانده است اما مشخص است که برای ساخت این سازهها آن هم در حدود ۴۵۰۰ سال قبل، تعداد زیادی کارگر حضور داشتهاند و هزینه زیادی هم برای ساخت آنها صرف شده است. این اهرام سند محکمی برای اثبات هوش، ذکاوت و معماری بی بدیل گذشتگان است.